Đề xuất không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt cho linh kiện, phụ tùng sản xuất trong nước sẽ góp phần thúc đẩy tỉ lệ nội địa hóa, tăng sức cạnh tranh cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước.
Tại cuộc họp về tình hình nhập khẩu ô tô tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho hay Bộ sẽ đề xuất giảm thuế với linh kiện làm được trong nước. Qua đó nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, tạo nền tảng cho sự phát triển của ngành sản xuất ô tô trong nước, đặc biệt là xe điện, ô tô điện.
Cũng tại cuộc họp này, đại diện Bộ Công Thương khẳng định sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu sửa đổi, áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với mặt hàng ô tô từ chín chỗ trở xuống theo hướng: Không đánh thuế TTĐB đối với phần giá trị tạo ra trong nước với thời hạn của chính sách là 5-10 năm.
Giá xe hơi sẽ giảm
Theo đại diện Thaco Group, tỉ lệ nội địa hóa đối với ô tô dưới chín chỗ của tập đoàn này đã lên tới 17%-22%, dòng xe tải là trên 40% và xe buýt có tỉ lệ nội địa hóa cao nhất là trên 60%.
“Nếu phần tỉ lệ nội địa hóa không phải chịu thuế TTĐB thì giá thành ô tô sản xuất , lắp ráp trong nước chắc chắn sẽ rẻ hơn khi tới tay người mua” - đại diện Thaco chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc hệ thống đại lý Hiền Toyota tại TP.HCM, cho biết lượng ô tô nhập khẩu vào Việt Nam trong nửa đầu năm nay tăng gấp 6-7 lần so với cùng kỳ năm 2018. Đặc biệt, giá ô tô nhập khẩu từ các nước ASEAN như Thái Lan, Indonesia ngày càng nhiều với giá rẻ hơn khi thuế nhập khẩu từ các nước ASEAN từ 30% giảm về 0%.
Vì vậy, để cạnh tranh với ô tô nhập khẩu, theo bà Hiền cần chính sách hỗ trợ xe sản xuất, lắp ráp trong nước, nhất là về giá. Tuy nhiên, theo bà Hiền, với phần linh kiện, phụ tùng ô tô sản xuất trong nước không nhiều nên nếu chỉ đề xuất miễn thuế với phần tỉ lệ nội địa hóa sẽ khiến giá xe giảm không nhiều, từ vài triệu đến vài chục triệu đồng tùy vào phần giá trị sản xuất trong nước và giá trị của xe đó.
Còn theo tính toán của anh Tuấn, chủ một đại lý kinh doanh ô tô tại TP.HCM, hiện nay thuế TTĐB là loại thuế suất cao nhất đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Ví dụ các dòng xe sản xuất, lắp ráp nội địa của các ông lớn trong nước chủ yếu có dung tích động cơ dưới 2 lít, thuế TTĐB là 40%. Còn những xe có dung tích động cơ dưới 1,5 lít chịu mức thuế này là 35%.
“Cách tính thuế TTĐB hiện nay đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước là tính theo giá xuất xưởng. Ví dụ một mẫu xe 2 lít có giá xuất xưởng 1 tỉ đồng, với mức thuế TTĐB 40%, số tiền thuế cộng theo giá xe lên tới 400 triệu đồng. Mẫu xe này có tỉ lệ nội địa hóa tới 22%, tương ứng giá trị xe là 220 triệu đồng. Nếu không đánh thuế TTĐB với phần tỉ lệ nội địa hóa này thì phần giá trị xe phải chịu thuế chỉ là 780 triệu đồng. Tính ra mức thuế TTĐB của mẫu xe này phải chịu chỉ 312 triệu đồng, giảm 88 triệu đồng tiền thuế phải nộp so với cách tính hiện hành” - anh Tuấn dẫn chứng.
Cần thúc đẩy nội địa hóa thật sự
Theo Bộ Công Thương, đề xuất giảm thuế TTĐB với linh kiện sản xuất trong nước nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, tạo nền tảng cho sự phát triển của ngành sản xuất ô tô trong nước. Tuy nhiên, nhiều ý kiến bày tỏ cần hỗ trợ đúng đối tượng, những doanh nghiệp có tỉ lệ nội địa hóa thật sự.
Theo bà Nguyễn Thị Hiền, chủ hệ thống đại lý Hiền Toyota, phần linh kiện, phụ tùng ô tô trong nước sản xuất được của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đều do các công ty “con” do chính doanh nghiệp này “đẻ” ra. Không phải vì doanh nghiệp Việt Nam không làm được mà do các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài không muốn đặt hàng.
“Vì vậy chính sách thuế cần sàng lọc, ưu tiên những doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô có phần tỉ lệ nội địa hóa do công ty Việt Nam làm được. Như vậy mới thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước, tạo cơ hội cho nhiều công ty Việt Nam” - bà Hiền chia sẻ.
Chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng cũng cho rằng chính sách nào cũng cần phải hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước cùng tham gia. Bởi số doanh nghiệp trong nước tham gia vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia chỉ khoảng 5%-6%. Các sản phẩm đã được nội địa hóa mang hàm lượng công nghệ rất thấp như săm, lốp ô tô, ghế ngồi, gương, kính, bộ dây điện, ắcquy, sản phẩm nhựa... Có tới 80%-90% nguyên liệu chính cho sản xuất linh kiện như thép hợp kim, hợp kim nhôm, hạt nhựa, cao su kỹ thuật cao… hiện phải nhập khẩu.
“Hiện nay tỉ lệ nội địa hóa của các nước trong khu vực trung bình đã đạt được 65%-70%. Thái Lan, Indonesia làm được vì họ quy định các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài muốn vào đầu tư phải cam kết đạt tỉ lệ nội địa hóa cụ thể. Vì vậy, bên cạnh chính sách bảo hộ xe lắp ráp trong nước thì phải đi kèm với chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam, điều kiện tỉ lệ nội địa hóa đối với các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực này” - ông Đồng nhấn mạnh.
